ชัย เรืองศิลป์ : ครูใช้ นักเขียนเรื่องสั้น นวนิยาย และตำราเรียนของไทย

ชัย เรืองศิลป์

ประวัติย่อ
ครูใช้ หรือ นายชัย เรืองศิลป์ เป็นลูกเจ๊ก แซ่เจียม เป็นผู้ใฝ่ใจในการศึกษาหาความรู้ ตลอดชีวิต มีหัวใจของความเป็นครูและมีวิญญาณการเป็นนักเขียนสูง เกิดวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ.2447 ที่บ้านตำบลถั่วงอก อำเภอป้อมปราบศัตรูพ่าย จังหวัดกรุงเทพฯ เป็นบุตรคนที่ 4 ในจำนวนพี่น้องรวม 5 คน ของนายเฮียก และนางจันทร์ แซ่เจียง มีนามเดิมว่า “ใช้” อายุ 5 ขวบ ไปเป็นบุตรบุญธรรมของพระครูวิสุทธิธรรมภาณ แห่งวัดอรุณราชวราราม อาศัยอยู่วัดนั้นถึง 12 ปี เมื่อสิ้นพระครูจึงออกมาสู้ชีวิต แต่ลำพังและตั้งนามสกุลใหม่ให้ตัวเองว่า “เรืองศิลป์”

การศึกษาได้ศึกษาที่โรงเรียนวัดสังข์กระจาย และโรงเรียนวัดราชสิทธาราม จนสอบได้มัธยมปีที่ 1 ศึกษาต่อที่โรงเรียนทวีธาภิเศก สอบได้ชั้นมัธยมปีที่ 3 แล้วไปเรียนชั้นมัธยมปีที่ 7 โรงเรียนบ้านสมเด็จเจ้าพระยา จบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 8 ที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย จากนั้นจึงเข้าศึกษาที่สามัคยาจารย์สมาคม (ในบริเวณโรงเรียนสวนกุหลาบ) 1 ปี สอบได้ประกาศนียบัตรครูมัธยม (ป.ม.) เมื่อ พ.ศ. 2466 ภายหลังเข้าศึกษาต่อที่คณะนิติศาสตร์และรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และสำเร็จเนติบัณฑิต

เริ่มงานสอนหนังสือที่โรงเรียนมัธยมทวีธาภิเศก ตั้งแต่ อายุ 16 ปี หลังจากนั้น ได้เปลี่ยนงานเป็นเลขานุการสามัคยาจารย์สมาคม โดยทำหน้าที่สาราณียกรบรรณารักษ์ และบรรณาธิการหนังสือวิทยาจารย์ เป็นครูโรงเรียนวัดเทพศิรินทราวาส เป็นครูโรงเรียนบ้านสมเด็จเจ้าพระยา และประจำกรมสามัญศึกษา กระทรวงศึกษาธิการในตำแหน่งหัวหน้าแผนกฝึกหัดครูชั้นสูง จนกระทั่งลาออกจากราชการ เมื่อ พ.ศ. 2488 รวมเวลารับราชการ 24 ปี ได้เป็นรองอำมาตย์ตรี หลังจากนั้นเข้าทำงานสำนักเลขาธิการคุรุสภาตำแหน่งแผนกส่งเสริมฐานะของครูและเป็นบรรณาธิการหนังสือวิทยาจารย์ครั้งที่ 2 ไปเป็นครูโรงเรียนศิริศาสตร์โรงเรียนวุฒิศึกษา ประจำฝ่ายวิทยาการบริษัทประชาช่างได้เขียนนิทานและหนังสือสำหรับเด็กประถมและอนุบาล เปลี่ยนอาชีพเป็นทนายความ เป็นผู้จัดการโรงพิมพ์เรืองศิลป์ ดำเนินธุรกิจการลงทุนพิมพ์และจำหน่ายหนังสือของตัวเอง พร้อมทั้งเป็นสำนักงานทนายความด้วย

เนื่องจากเป็นผู้ที่สนใจศึกษาประวัติศาสตร์ โบราณคดี และวรรณคดีไทย จึงมีการเก็บของสะสมที่เป็นของเก่าต่างๆ เช่น สมุดข่อยโบราณ ฯลฯ สนใจเรียนภาษาต่างประเทศด้วยตนเอง เช่น ภาษาดัทช์ ญี่ปุ่น สเปน ภาษามาเลย์ เขมร – ขอม ทำให้มีประโยชน์ในการเขียนตำราเรียนต่างๆ หลายเล่มหลายแขนงวิชา ได้แก่ แบบเรียนเลขคณิตมัธยมต้นและมัธยมปลาย รวม 6เล่ม หนังสือปลุกใจนักเรียนภูมิสาสตร์ประวัติศาสตร์ ฟิสิคัล ประวัติศาสตร์ชาติไทย เลขคณิตใหม่ เล่ม 1-10 การเล่นเบ็ดเตล็ดของนักเรียน การฝีมือชั้นประถม

อีกภาคหนึ่งยังเป็นนักเขียนเรื่องสั้น และนวนิยายตั้งแต่อายุ 15 ปี ตอนนั้นเรียนอยู่ที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย มัธยมปีที่ 8 โดยเขียนเรื่องหลากรสหลากสไตล์ ตั้งแต่เรื่องสั้น เรื่องแปล นิทานสำหรับเด็ก บทละคร นวนิยาย บทความต่างๆ ลงตีพิมพ์ในวารสาร นิตยสารหลายเล่ม อาทิ เสนาศึกษา ช่อกุหลาบ สารานุกุล เฉลิมวุฒิ สมานมิตรบันเทิง ตู้ทอง ช่วยกาชาด นักเรียน ฯลฯ แนวการเขียนมีทั้งเรื่องอ่านเล่น ตลก รัก โศก เช่น ค่าแห่งความรัก แม่หม้ายทรงเครื่อง ยอดเสน่ห์ เปลี่ยนตัว ดิฉันขอลา กรรมตามทัน หัวใจนักเรียนหญิง ใครบ้า ฯลฯ โดยเฉพาะช่วงพ.ศ. 2466 – 2475 ได้เป็นบรรณาธิการการหนังสือพิมพ์ “วิทยาจารย์” “ไทยเขษม” และ “เริงรมย์” รายปักษ์ได้สร้างผลงานที่มีชื่อเสียงไว้ เรื่อง “ค่าแห่งความรัก” เป็นนวนิยายเมื่อ พ.ศ. 2470 พิมพ์จำหน่ายซ้ำถึง 6 ครั้ง และนวนิยายเรื่อง “ความรักทให้โลกหมุน” มีคนชื้นชมมาจนถึงปัจจุบัน

บ้านหลังน้อยของครูใช้มีห้องสมุดส่วนตัวบรรจุหนังสือทั้งภาษาไทยและต่างประเทศหลายหมื่นเล่มหนหนึ่งได้รับเลือกให้รับบทพระเอกแสดงละครการกุศลเรื่อง “สัญญาบังคับ” ของพระพิสัณห์พิทยาภูน นักแต่งบทละครพูดชวนหัวผู้มีชื่อเสียงที่สุดแห่งยุค

อายุใกล้ 70 ปี ยังออกเดินทางไปต่างจังหวัดบ่อยครั้งเพื่อค้นคว้าข้อมูลและเดินเข้าออกห้องสมุดต่างๆ อย่างเอาจริงเอาจัง เพื่อรวบรวมตรวจสอบหลักฐานเขียนหนังสือ ประวัติศาสตร์เศรษฐกิจและสังคมไทยในศตวรรษที่24 ผลงานเล่มนี้ส่งเข้าประกวดวรรณกรรมไทย ของธนาคารกรุงเทพได้รับรางวัลชมเชยพิเศษ เมื่อปี พ.ศ.2513 ทำให้เกิดกำลังใจค้นคว้าและเขียนหนังสือต่อไป ได้แก่ ประวัติศาสตร์ไทยสมัย พ.ศ.2352-2453 ทั้งด้านเศรษฐกิจและการเมือง รองอำมาตย์ตรีชัย เรืองศิลป์ สมรสกับนางสาวเนื่องสุจริต มีบุตรธิดารวม 7 คนและถึงแก่กรรมด้วยโรคหัวใจวายที่โรงพยาบาลโรคทรวงอก นนทบุรี เมื่อวันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2518

นามปากกา

  • ช.เรืองศิลป์

งานเขียนครั้งแรก

  • เรื่อง “ค่าแห่งความรัก” (นวนิยาย) เมื่อ พ.ศ. 2470

ผลงานรวมเล่ม
เรื่องสั้นและนวนิยาย

  •  ค่าแห่งความรัก
  •  ความรักทำให้โลกหมุน
  • ยอดเสน่ห์
  • กรรมตามทัน
  • ดิฉันขอลา
  • น้ำใจทหารหาญ
  • มายาสตรี ฯลฯ


หนังสือประวัติศาสตร์

  • ประวัติเศรษฐกิจและสังคมไทยในศตวรรษที่ 24( ได้รับรางวัลชมเชยพิเศษ จากธนาคารกรุงเทพ จำกัด)
  • ประวัติศาสตร์ไทยสมัย 2352 – 2453 ตอนที่ 1 ด้านสังคม , ตอนที่ 2 ด้านเศรษฐกิจ , ตอนที่ 3 ด้านการเมือง
  • ประวัติศาสตร์เศรษฐกิจแต่โบราณจนถึงสมัยอยุธยา
  • ประวัติสังคมแต่โบราณจนถึงสมัยอยุธยา
  • ยอดคน ฯลฯ

หนังสือแบบเรียน

  • เลขคณิตและบัญชี มัธยมต้น 1 – 3 , มัธยมปลาย 4 – 6 (ได้รับรางวัลชนะเลิศการประกวดแบบเรียนเลขคณิตกระทรวงศึกษาธิการ ใช้เป็นแบบเรียนทั่วประเทศ พ.ศ. 2496 – 2505 )
  • ภูมิศาสตร์และประวัติศาสตร์ ฯลฯ

งานเขียนเบ็ตเตล็ด

  • ตำรับทองของคู่สมรส
  • ใครแต่งสมุทรโฆษคำฉันท์
  • เรื่องยักษ์มักกะสัน ฯลฯ

งานที่ได้รับรางวัล

  • ประวัติเศรษฐกิจและสังคมไทยในศตวรรษที่ 24( ได้รับรางวัลชมเชยพิเศษ จากธนาคารกรุงเทพ จำกัด)
  • เลขคณิตและบัญชี มัธยมต้น 1 – 3 , มัธยมปลาย 4 – 6 (ได้รับรางวัลชนะเลิศการประกวดแบบเรียนเลขคณิตกระทรวงศึกษาธิการ ใช้เป็นแบบเรียนทั่วประเทศ พ.ศ. 2496 – 2505 )