ธีรภาพ โลหิตกุล : นักเขียนสารคดีอิสระ, ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์(สารคดี)

ธีรภาพ โลหิตกุล

ประวัติย่อ
     ธีรภาพ โลหิตกุล เป็นนักเขียนสารคดีอิสระ ที่มีคอลัมน์ในหนังสือพิมพ์และนิตยสารหลายฉบับและเป็นวิทยากรพิเศษถ่ายทอดเทคนิคการเขียนสารคดีในสถาบันการศึกษาหลายแห่ง ธีรภาพ เป็นชาวกรุงเทพ เกิดเมื่อวันที่ 3 มิถุนายน 2501 เรียนชั้นมัธยมที่โรงเรียนเทพศิรินทร์ จบปริญญาตรีคณะสังคมศาสตร์ สาขาประวัติศาสตร์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์และเคยดำรงตำแหน่งนายกองค์การบริหารองค์การนิสิตมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ปี 2525 เริ่มทำงานเป็นนักข่าวหนังสือพิมพ์หญิงยุคใหม่ต่อมาย้ายมาประจำกอง บ.ก. นิตยสารไฮคลาส, อนุสาร อสท. และเคยเขียนบทสารคดีโทรทัศน์ในรายการโลกสลับสี สร้างผลงานสารคดีชุดแม่น้ำเจ้าพระยา, นครวัด นครธม ฯลฯ ต่อมาในปี 2537 ลาออกมาเป็นนักเขียนอิสระ มีผลงานรวมเล่มมากมาย อาทิ สายน้ำและความทรงจำ, คนโยนฟืน, คือคนดลใจ เป็นต้น

     ธีรภาพ เป็นคนรักการอ่านเพราะได้รับอิทธิพลมาจากคุฯพ่อและพี่ชาย จนกลายมาเป็นแรงบันดาลใจให้เขาอยากเขียนหนังสือ ส่วนเทคนิคงานเขียนในแบบฉบับของ ธีรภาพ คือทำสารคดีให้มีชีวิต เขียนสารคดีให้เป็นบันเทิงคดี รวมทั้งต้องนำเสนอแต่ข้อเท็จจริง และที่สำคัญต้องเรียงร้อยเรื่องราวอย่างมีศิลปะ

ผลงานบทความสารคดีรวมเล่ม (ถึงตุลาคม ๒๕๕๑)

  • คืนสู่พงไพรและสายน้ำ รวมผลงานสารคดีธรรมชาติและชีวิตสัตว์ จากนิตยสารไฮ-คลาส ช่วงปี ๒๕๒๗-๒๕๒๙ ในนามปากกา “อิสราชาน” พิมพ์ครั้งที่ ๑ มกราคม ๒๕๓๓ ครั้งที่ ๒ กันยายน ๒๕๓๔ โดย สำนักพิมพ์เดินทอง (หนังสืออ่านนอกเวลา สำหรับนักศึกษาชั้นปีที่ ๑ ม.ธรรมศาสตร์ ภาคเรียนที่ ๑ ปีการศึกษา ๒๕๓๔)
  • ซอกแซกสเปน - โปรตุเกส สารคดีท่องเที่ยวในดินแดนยุโรปใต้ ในนามปากกา “ทาบรวี” พิมพ์ครั้งที่ ๑ มกราคม ๒๕๓๓ โดย สำนักพิมพ์เดินทอง ครั้งที่สอง พฤศจิกายน ๒๕๓๘ โดย สำนักพิมพ์สามสี
  • สีสันบนรอยทาง เบื้องหลังการถ่ายทำสารคดีในดินแดนอาถรรพ์ “อินโดจีน” พิมพ์ครั้งที่ ๑ สิงหาคม ๒๕๓๔ ครั้งที่ ๒ มิถุนายน ๒๕๓๕ ครั้งที่ ๓ ธันวาคม ๒๕๓๖ โดย สำนักพิมพ์ดอกหญ้า (หนังสืออ่านนอกเวลา สำหรับนิสิตนิเทศศาสตร์ จุฬาฯ ปีการศึกษา ๒๕๓๔)
  • แม่น้ำเจ้าพระยา บันทึกเบื้องหลังงานถ่ายทำสารคดี “แม่น้ำเจ้าพระยา” พิมพ์ครั้งที่ ๑ มกราคม ๒๕๓๖ ครั้งที่ ๒ พฤษภาคม ๒๕๓๗ ครั้งที่ ๓ ธันวาคม ๒๕๓๗ โดย สำนักพิมพ์ ณ บ้านวรรณกรรม
  • สายน้ำและความทรงจำ (ภาคแรก) รวมผลงานสารคดีจากคอลัมน์ “สายน้ำและความทรงจำ” นิตยสารแพรว ช่วงปี ๒๕๓๖ พิมพ์ครั้งที่ ๑ มกราคม ๒๕๓๗ ถึงครั้งที่ ๖ มีนาคม ๒๕๔๓ โดย แพรวสำนักพิมพ์ ได้รับคัดเลือกเป็น ๑ ใน ๕๐๐ หนังสือดี (ประเภทสารคดี) ตามโครงการคัดสรรหนังสือดีสำหรับเด็กและเยาวชน โดยสมาพันธ์องค์กรเพื่อพัฒนาหนังสือและการอ่าน
  • ความทรงจำที่ลำน้ำหอม (ชุด “สายน้ำฯ “ภาคสอง) พิมพ์ครั้งที่ ๑ ธันวาคม ๒๕๓๗ และครั้งที่ ๓ มีนาคม ๒๕๔๓ โดย แพรวสำนักพิมพ์ ได้รับคัดเลือกเป็น ๑ ใน ๕๐๐ หนังสือดี (ประเภทสารคดี) ตามโครงการคัดสรรหนังสือดีสำหรับเด็กและเยาวชน โดยสมาพันธ์องค์กรเพื่อพัฒนาหนังสือและการอ่าน
  • สายน้ำตะวันออก (ชุด “สายน้ำฯ” ภาคสาม ) พิมพ์ครั้งที่ ๑ มกราคม ๒๕๓๙ และครั้งที่ ๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๑ โดย แพรวสำนักพิมพ์ ได้รับคัดเลือกเป็น ๑ ใน ๕๐๐ หนังสือดี (ประเภทสารคดี) ตามโครงการคัดสรรหนังสือดีสำหรับเด็กและเยาวชน โดยสมาพันธ์องค์กรเพื่อพัฒนาหนังสือและการอ่าน
  • บันทึกผู้มาเยือน (ชุด “สายน้ำฯ” ภาคสี่ ) พิมพ์ครั้งที่ ๑ มีนาคม ๒๕๓๙ และครั้งที่ ๓ มิถุนายน ๒๕๔๓ โดย แพรวสำนักพิมพ์ ได้รับคัดเลือกเป็น ๑ ใน ๕๐๐ หนังสือดี (ประเภทสารคดี) ตามโครงการคัดสรรหนังสือดีสำหรับเด็กและเยาวชน โดยสมาพันธ์องค์กรเพื่อพัฒนาหนังสือและการอ่าน
  • สายน้ำ ภูหนาว เงาอดีต (ชุด “สายน้ำฯ” ภาคห้า) พิมพ์ครั้งที่ ๑ กรกฎาคม ๒๕๔๐ และครั้งที่ ๒ สิงหาคม ๒๕๔๒ โดย แพรวสำนักพิมพ์ ได้รับคัดเลือกเป็น ๑ ใน ๕๐๐ หนังสือดี (ประเภทสารคดี) ตามโครงการคัดสรรหนังสือดีสำหรับเด็กและเยาวชน โดยสมาพันธ์องค์กรเพื่อพัฒนาหนังสือและการอ่าน
  • อินโดจีน ยุค “Wind of Change” (สีสันบนรอยทาง-ภาคต่อมา) สารคดีสะท้อนความเปลี่ยนแปลงทางสังคม การเมือง ในเวียดนาม ลาว กัมพูชา พม่า เชียงตุง หลังไฟสงคราม พิมพ์ครั้งที่ ๑ ธันวาคม ๒๕๓๗ โดย สำนักพิมพ์ ณ บ้านวรรณกรรม
  • คืนไร้จันทร์บนสวรรค์แห่งอารู รวมผลงานสารคดีสัญจรจากอนุสาร อ.ส.ท. พร้อมเบื้องหลังการทำงาน พิมพ์ครั้งที่ ๑ มิถุนายน ๒๕๓๘ โดย สำนักพิมพ์สนุกอ่าน
  • คนไทในอุษาคเนย์ อัลบั้มภาพวิถีชีวิตและวัฒนธรรมชนเผ่าไทหรือไต ในดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พิมพ์ครั้ง ๑ มกราคม ๒๕๓๙ โดย สำนักพิมพ์ผู้จัดการ ครั้งที่ ๒ ตุลาคม ๒๕๔๔ โดย สำนักพิมพ์ประพันธ์สาส์น
  • กว่าจะเป็นสารคดี เทคนิคการเขียนบทสารคดีโทรทัศน์จากประสบการณ์ พิมพ์ครั้งที่ ๑ เมษายน ๒๕๓๙ ครั้งที่ ๒ ธันวาคม ๒๕๓๙ โดย สำนักพิมพ์มหรรณพ ครั้งที่ ๓ ตุลาคม ๒๕๔๔ และครั้งที่ ๔ พฤศจิกายน ๒๕๔๔ โดย แพรวสำนักพิมพ์
  • กบฏเกือก เมื่อเลือดอิระวดีกรุ่น รวมผลงานสารคดีบันทึกเชิงประวัติศาสตร์ พิมพ์ครั้งที่ ๑ พฤษภาคม ๒๕๓๙ โดย สำนักพิมพ์มติชน
  • กบฏกริชบาหลี อยู่อย่างยิ่งใหญ่ ตายอย่างมีเกียรติ รวมผลงานสารคดีบันทึกเชิงประวัติศาสตร์ ชุดที่สอง พิมพ์ครั้งที่ ๑ มิถุนายน ๒๕๔๐ โดย สำนักพิมพ์มติชน
  • แรงดลใจ (ภาคหนึ่ง) มุมมองโลกและชีวิตจากภาพถ่ายและการเดินทาง พิมพ์ครั้ง ๑ มิถุนายน ๒๕๔๐ และครั้งที่ ๒ มิถุนายน ๒๕๔๒ โดย กองทุนห้องสมุดศาลาจำปีรัตน์ วัดชลประทานรังสฤษฏ์ ได้รับคัดเลือกเป็น ๑ ใน ๕๐๐ หนังสือดี (ประเภทสารคดี) ตามโครงการคัดสรรหนังสือดีสำหรับเด็กและเยาวชน โดยสมาพันธ์องค์กรเพื่อพัฒนาหนังสือและการอ่าน
  • ซินจ่าวเวียดนาม รวมผลงานสารคดีท่องเที่ยวเวียดนาม พิมพ์ครั้งที่ ๑ สิงหาคม ๒๕๔๐ โดยสำนักพิมพ์สามสี
  • ปฐมบทเพลงลูกทุ่งและเพลงเพื่อชีวิตไทย พ.ศ.๒๔๘๐ - ๒๕๐๐ สารคดีเชิงประวัติศาสตร์สังคมไทยในบทเพลง พิมพ์ครั้งที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๔๐ โดยสำนักพิมพ์โสมสาร
  • สาธุ…ช่วยลูกช้างด้วย สุขปนโศกนาฏกรรมช้างไทย เรื่องจริงไม่อิงนิยาย พิมพ์ครั้งที่ ๑ มกราคม ๒๕๔๑ โดยสำนักพิมพ์โสมสาร, พิมพ์ครั้งที่ ๒ (ใช้ชื่อ “คนรักษ์ช้าง”) ตุลาคม ๒๕๔๔ โดย สำนักพิมพ์ประพันธ์สาส์น
  • เรื่องช้างยังไม่จืด ชีวิตสัมพันธ์นิรันดรกาล ควาญกับช้าง และคู่มือท่องเที่ยวดูช้าง ขี่ช้าง พิมพ์ครั้งที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๔๑ โดย สำนักพิมพ์ข้าวฟ่าง
  • คนโยนฟืน รวมผลงานสารคดีท่องเที่ยวไทย จากคอลัมน์ “ชีพจรลงเท้า” ในนิตยสารแพรว พิมพ์ครั้งที่ ๑ มีนาคม ๒๕๔๒ ครั้งที่ ๒ มิถุนายน ๒๕๔๔ ครั้งที่ ๓ พฤศจิกายน ๒๕๔๓ โดย แพรวสำนักพิมพ์
  • ชายชรากับบ่วงกรรมและคำสาป นครวัด นครธม รวมผลงานสารคดีสัญจรสู่นครวัด นครธม พิมพ์ครั้งที่ ๑ กันยายน ๒๕๔๒ ครั้งที่ ๒ มีนาคม ๒๕๔๓ ครั้งที่ ๓ พฤศจิกายน ๒๕๔๓ โดยสำนักพิมพ์ร่วมด้วยช่วยกัน ครั้งที่ ๔ (ปรับปรุงใหม่) มีนาคม ๒๕๔๖ โดย แพรวสำนักพิมพ์
  • ท่องแดนเจดีย์ไพร ในพุกามประเทศ รวมผลงานสารคดีสัญจรสู่พม่า พิมพ์ครั้งที่ ๑ กันยายน ๒๕๔๒ และครั้งที่ ๒ มีนาคม ๒๕๔๓ โดย สำนักพิมพ์ร่วมด้วยช่วยกัน ครั้งที่ ๓ (ปรับปรุงใหม่) มิถุนายน ๒๕๔๘ โดย แพรวสำนักพิมพ์
  • หลวงพระบาง หัวใจของล้านช้าง รวมผลงานสารคดีสัญจรสู่หลวงพระบางของ ๑๐ นักเขียนสารคดี โดย ธีรภาพ โลหิตกุล ร่วมเป็นนักเขียน และเป็นบรรณาธิการคัดสรร พิมพ์ครั้งที่ ๑ กันยายน ๒๕๔๒ และครั้งที่ ๒ มีนาคม ๒๕๔๓ โดย สำนักพิมพ์ร่วมด้วยช่วยกัน
  • ท่องไตรโตรกแห่งแยงซี ก่อนถึงวาระสุดท้ายแห่งมาตุธาร บันทึกการเดินทางท่องธรรมชาติและวัฒนธรรมสองฝั่งแม่น้ำแยงซี พิมพ์ครั้งแรก มิถุนายน ๒๕๔๓ โดย สำนักพิมพ์ประพันธ์สาส์น
  • มนต์รักมะพร้าวแห้ง คืนชีวิตสู่สายน้ำแห่งแผ่นดิน รวมผลงานสารคดีเกี่ยวกับแม่น้ำในเมืองไทย พิมพ์ครั้งแรก มิถุนายน ๒๕๔๓ โดย สำนักพิมพ์ประพันธ์สาส์น
  • เพลงใบไม้ร่วงจากภูกระดึง รวมผลงานสารคดีท่องธรรมชาติของ ๑๐ นักเขียน อ.ส.ท. โดย ธีรภาพ โลหิตกุล ร่วมเป็นนักเขียน และเป็นบรรณาธิการคัดสรร พิมพ์ครั้งที่ ๑ กันยายน ๒๕๔๓ โดย สำนักพิมพ์ร่วมด้วยช่วยกัน
  • มหัศจรรย์สุวรรณภูมิ ทัศนะพิจารณ์วัฒนธรรมท่องเที่ยวในโลกไร้พรมแดน พิมพ์ครั้งที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๔๓ โดย สถาบันวิถีทรรศน์
  • เสน่หาหลวงพระบาง รวมผลงานสารคดีสัญจรสู่หลวงพระบางร่วมกับ ๑๓ นักคิดนักเขียน (ภาคต่อมาของหลวงพระบาง หัวใจของล้านช้าง) พิมพ์ครั้งที่ ๑ ธันวาคม ๒๕๔๓ โดย สำนักพิมพ์ร่วมด้วยช่วยกัน
  • แรงดลใจ (ภาคสอง) มุมมองโลกและชีวิตจากภาพถ่ายและการเดินทาง พิมพ์ครั้ง ๑ มกราคม ๒๕๔๔ โดย กองทุนห้องสมุดศาลาจำปีรัตน์ วัดชลประทานรังสฤษฏ์
  • กระเตงลูกเที่ยว รวมผลงานสารคดีท่องเที่ยวไทย จากคอลัมน์ “ชีพจรลงเท้า” พิมพ์ครั้งที่ ๑ กรกฎาคม ๒๕๔๔ และครั้งที่ ๒ มกราคม ๒๕๔๕ โดย แพรวสำนักพิมพ์
  • คือ..คนดลใจ รวมผลงานสารคดีชีวิตบุคคลผู้เป็นแรงบันดาลใจอันดีงาม พิมพ์ครั้งที่ ๑ สิงหาคม ๒๕๔๔ โดยสำนักพิมพ์มติชน
  • ยิ้มทั้งน้ำตา เรื่องเล่าจากคนแรมทาง ในความต่างสองขั้วอารมณ์ พิมพ์ครั้งที่ ๑ มีนาคม ๒๕๔๕ โดยสำนักพิมพ์ดอกหญ้า ๒๐๐๐
  • เมืองแมนที่ปลายฟ้า (ต้าหลี่-ลี่เจียง-จงเตี้ยน-แชงกรีล่า) สารคดีสัญจรเลาะชายขอบทิเบต สู่ดินแดนแห่งความฝันนิรันดรกาล ธีรภาพ โลหิตกุล ร่วมเขียนและเป็นบรรณาธิการคัดสรร พิมพ์ครั้งที่ ๑ สิงหาคม ๒๕๔๕ โดยสำนักพิมพ์มติชน
  • รัก-ชื่น-ขื่น-ชัง อุษาคเนย์ หน้าต่างความคิด พินิจไทยและเพื่อนบ้าน รวมบทความจากคอลัมน์ “ท่องไปกับใจตน” น.ส.พ.คม-ชัด-ลึก (วันอาทิตย์) พิมพ์ครั้งที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๔๕ โดย ส.น.พ.เนชั่น บุคส์
  • คนเลี้ยงม้า สารคดีชีวิตสามัญชน คนนอกกรอบ บนรอยต่อของกาลเวลา (ภาคต่อมาของ “คนดลใจ”) พิมพ์ครั้งที่ ๑ กันยายน ๒๕๔๖ โดย สำนักพิมพ์มติชน
  • คลื่นอุษาคเนย์ หลากมุมมอง ประเด็นร้อนทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม การท่องเที่ยว รวมบทความจากคอลัมน์ “ท่องไปกับใจตน” น.ส.พ.คม-ชัด-ลึก (ภาคต่อมาของ “รัก ชื่น ขื่น ชัง อุษาคเนย์”) พิมพ์ครั้งที่ ๑ สิงหาคม ๒๕๔๗ โดย สถาบันวิถีทรรศน์
  • เรื่องนี้ (พ่อ) ขอเขียน ประสบการณ์การเลี้ยงดูลูก รวบรวมจากคอลัมน์ “คือสายน้ำ...คือขวัญข้าว” ในนิตยสาร “บันทึกคุณแม่” พิมพ์ครั้งที่ ๑ กันยายน ๒๕๔๗ โดย สำนักพิมพ์มติชน
  • แรงดลใจ (ภาคสาม) มุมมองโลกและชีวิตจากภาพถ่ายและการเดินทาง พิมพ์ครั้ง ๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๘ โดย กองทุนห้องสมุดศาลาจำปีรัตน์ วัดชลประทานรังสฤษฏ์
  • เที่ยวไทยกำไรจัง สารคดีท่องเที่ยวประเทศไทย เชิงศิลปวัฒนธรรม พิมพ์ครั้งที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๔๘ โดย แพรวสำนักพิมพ์
  • เลียบริมหิมพานต์ เนปาล – ภูฏาน รวมผลงานสารคดีท่องวัฒนธรรมเนปาล และภูฏาน ของ ๑๖ นักเขียน โดย ธีรภาพ โลหิตกุล ร่วมเป็นนักเขียน และเป็นบรรณาธิการคัดสรร พิมพ์ครั้งที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๔๙ โดย แพรวสำนักพิมพ์
  • ยุโรปที่รัก สารคดีท่องเที่ยว ๑๑ เมืองมรดกโลก และ ๔ เมืองน่ารัก ใน ๙ ประเทศ พิมพ์ครั้งที่ ๑ มิถุนายน ๒๕๕๐ และครั้งที่ ๒ กันยายน ๒๕๕๐ โดย แพรวสำนักพิมพ์

งานที่ได้รับรางวัล
- หนังสือได้รับคัดเลือกจากสมาพันธ์องค์กรเพื่อพัฒนาหนังสือและการอ่าน ให้เป็น 1 ใน 500 เล่มหนังสือดีสำหรับเด็กและเยาวชน ได้แก่ สายน้ำและความทรงจำ, สายน้ำตะวันออก, บันทึกผู้มาเยือน , สายน้ำ ภูหนาว เงาอดีต, แรงดลใจ ฯลฯ